Michalici

Historia parafii NMP Królowej Polski

U podnóża Beskidu Żywieckiego, w zasięgu wzroku wzbijających się ku niebu szczytów Pilska i Babiej Góry, rozciąga się malownicza wieś – Pewel Ślemieńska. Otaczające ją beskidzkie wzgórza, porośnięte gęstymi lasami, wyrzeźbione siłą górskich potoków, tworzą pięknyi niepowtarzalny krajobraz. Rozciągające się na zboczach łąki przypominają polany, na których wołoscy osadnicy w XIII wieku wypasali owce i bydło. Porastające je brzozy i trawy zatarły już charakter rolniczy tej ziemi, niegdyś naznaczonej ciężką pracą górali. Dziś piękno górskiego krajobrazu, rozdzielonego w dolinie rzeką Pewlicą, dodaje temu miejscu walorów turystyczno-wypoczynkowych.
Pomiędzy gęsto rozłożonymi zabudowaniami, przeplatającymi się gdzieniegdzie rzeką, biegnie kręta droga łącząca Żywiec z Suchą Beskidzką. W centrum stoi murowany kościół, remiza strażacka i szkoła. Zabytkami wioski są drewniane domy i przydrożne kapliczki. Do najstarszych należą: drewniana kapliczka Najświętszej Maryi Panny na Groniu z połowy XIX wieku, kapliczka Trzeciego Upadku Chrystusa na Czerwienicy z XIX wieku oraz kapliczka Królowej Polski na miejscu dawnej kaplicy i dzwonnicy z początków XX wieku.
Kultura i tradycja blisko dwóch tysięcy mieszkańców Pewli Ślemieńskiej nawiązuje do najstarszych zwyczajów górali żywieckich. Sztuką ludową, muzyką, tańcem, śpiewem, strojami regionalnymi i pobożnością ukazują piękno góralskiego folkloru, wyrytego głęboko w sercach synów i córek Pewlan. Współcześnie rodzima tradycja, dzięki jej umiłowaniu i umiejętnemu przekazywaniu młodemu pokoleniu, przeżywa swoistego rodzaju renesans.
W wiosce działa Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich, Dziecięcy Zespół Regionalny „Hajduki”, Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej, Młodzieżowy Zespół Religijny „Mikamiria” oraz Ludowy Klub Sportowy „Pewel Ślemieńska”.
Wielu Pewlan wyjechało w różne strony Polski i świata. Ich pamięć o rodzimej tradycji jest dowodem umiłowania ojczystej ziemi i góralskiej tęsknoty za rodzinnym domem. Wyrażają to słowa ludowego poety:

Gdziekolwiek będę, wrócę tu
Do rodzinnego gniazda.
Tu ptasi śpiew radośniej brzmi,
Tu bez najmilszy zapach ma.

Gdziekolwiek będę, wrócę tu
Do mej ziemi ukochanej.
Gdzie rolnik pługiem skibę rwie
Pod chleb syty, ojczyźniany.

Gdziekolwiek będę, wrócę tu
W beskidzkie góry i doliny.
Tu Kobyliny szum pozdrowi mnie
Echem słów matczynych.

Gdziekolwiek będę, wrócę tu
W pewlański mój zakątek.
Ja nie chcę innych miejsc
Obcością pięknych i obojętnych.

POCZĄTKI DZIAŁALNOŚCI DUSZPASTERSKIEJ

Pewel Ślemieńska od początku należała do parafii św. Mikołaja w Rychwałdzie. Mieszkańcy wiejskimi drogami i leśnymi ścieżkami pielgrzymowali do kościoła parafialnego na niedzielną Mszę św. Tam również przyjmowali sakramenty święte oraz swoich zmarłych grzebali na pobliskim cmentarzu. W tym czasie podtrzymywali najdawniejsze tradycje, pielgrzymując do sanktuarium maryjnego w Przyłękowie i na Jasną Górkę.
W wiosce były tylko przydrożne kapliczki, przy których mieszkańcy gromadzili się na wspólnej modlitwie Najczęściej były to nabożeństwa majowe, czerwcowe październikowe, Dni Krzyżowe i procesje błagalni o pogodę lub deszcz.
Przed pierwszą wojną światową w Pewli Ślemieńskiej była jedynie prowizoryczna dzwonnica zawieszona na słupach obok domu Myśliwców. Na skutek silnych wiatrów i ulewnego deszczu uległa zniszczeniu, a dzwon zawieszono pomiędzy drzewami. Dopiero w 1924 roku powzięto decyzję o budowie nowe dzwonnicy. Stanęła ona przy drodze publicznej na placu, ofiarowanym przez Franciszka Cebrata. Dzwonnica podobna była do kaplicy i na tyle obszerna, że w jej środku w 1934 roku położono podłogę i umieszczono ołtarz, wykonany przez Józefa Harężlaka z Rychwałdu, a na frontowej ścianie zawieszono obraz Matki Boskiej Częstochowskiej autorstwa nieznanego malarza z Bielska.
Dla ułatwienia mieszkańcom życia religijnego, ówczesny proboszcz parafii w Rychwałdzie ks. Jan Wojewodzic wystarał się w Kurii Archidiecezji Krakowskie o zezwolenie na odprawianie Mszy św. w dzwonnicy. Od tego roku mieszkańcy, przynajmniej raz w miesiącu uczestniczyli w wiosce w niedzielnej Eucharystii.
W 1946 roku, wraz z przybyciem do Rychwału Ojców Franciszkanów Konwentualnych, Mszę św. w Pewli Ślemieńskiej odprawiano już w każdą niedzielę. Odbywała się również katecheza w pobliskiej szkole. Późnym latem 1946 roku Kardynał Adam Sapieha dekretem z dnia 28 sierpnia ustanowił Pewel Ślemieńską odrębnym rektoratem parafii w Rychwałdzie.
Dzięki staraniom mieszkańców w 1947 roku, dzwonnica została przebudowana i stała się kaplicą dojazdową. W latach pięćdziesiątych, kiedy katecheza została wyrzucona ze szkół publicznych, była również miejscem katechezy dzieci i młodzieży.
W październiku 1960 roku, w zakupionym przez Franciszkanów domu w Pewli Ślemieńskiej, zamieszkał o. Emilian Zierałko OFM Conv., a zimą nowym rektorem pewlańskiego wikariatu został o. Bogdan Cisek OFM Conv., który od Wielkanocy w każdą niedzielę w kaplicy odprawiał Msze Św.: 8.00 – Prymarię, 9.30 – szkolną, 11.00 – sumę, a po południu niedzielne Nieszpory. Jednocześnie na nowej plebanii powstała salka przeznaczona do katechizacji dzieci i młodzieży.
30 grudnia 1961 roku Kuria Archidiecezji Krakowskiej ustanowiła Matkę Bożą Królową Polski patronką kaplicy i zezwoliła na przeżywanie odpustu w dniu 3 maja. Pod koniec 1962 roku dokonano remontu kaplicy, powiększając jej obszar. W jej wnętrzu umieszczono ambonę wykonaną przez Józefa Cebrata oraz konfesjonały zrobione przez Stanisława Szwajcę. Zakupiono również nowe ławki, sztandary i szaty liturgiczne, a plac wokół kaplicy ogrodzono drewnianym płotem. Rok później na plebanii zamieszkał drugi kapłan o. Romuald Woytoń OFM Conv., który zajął się pracą katechetyczną, duszpasterską i tworzeniem grup parafialnych.
W 1966 roku, z racji jubileuszu 1000-lecia Kościoła katolickiego w Polsce, Pewlanie wykonali obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, który nawiedził zamieszkałe w wiosce rodziny. Natomiast w czerwcu 1968 roku, po raz pierwszy w historii rektoratu, odbyły się Misje Święte, które przygotowywały mieszkańców do Nawiedzenia Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z Jasnej Góry. Na zakończenie uroczystości, niespodziewanie i ku wielkiej radości wiernych do Pewli Ślemieńskiej przybył Kardynał Karol Wojtyła, późniejszy papież – Jan Paweł II, Polak na Stolicy Piotrowej w Watykanie.

BUDOWA KOŚCIOŁA

Potrzebę budowy kościoła w Pewli Ślemieńskiej zauważył Arcybiskup, Metropolita Krakowski, Książę Adam Sapieha, który 8 sierpnia 1946 roku wizytując parafię w Rychwałdzie, odwiedził pewlański rektorat. W czasie wizyty podkreślił konieczność budowy świątyni, gdyż kaplica mieściła zaledwie 60 osób. Jednak na skutek trudnego okresu dla Kościoła katolickiego w Polsce, nie można było uzyskać pozwolenia na budowę. Zasadniczą przeszkodą były władze państwowe, które dążyły do zniszczenia życia religijnego Polaków. Sprawę budowy trzeba było odłożyć na czas późniejszy.
W 1957 roku, staraniem o. Wincentego Paryny OFM Conv., zostały wykonane projekty nowego kościoła, których Kuria Archidiecezji Krakowskiej nie zatwierdziła. Równocześnie trwały poczynania u władz państwowych z prośbą o nowe pozwolenie na budowę świątyni. Zamierzenia przybrały realnych kształtów, gdy Wydział Architektury i Budownictwa w Krakowie ustalił rozpoczęcie budowy na rok 1958. Jednak nieporozumienia i ostre dyskusje o lokalizację ziemi pod kościół zaprzepaściły szanse rozpoczęcia budowy.
10 czerwca 1964 roku rektorat w Pewli Ślemieńskiej wizytował Biskup Karol Wojtyła i zachęcił mieszkańców do ponownego starania się o pozwolenie na budowę kościoła. W tym samym czasie władze zakonne przeniosły o. Bogdana Ciska OFM Conv., a nowym duszpasterzem pewlańskiego rektoratu ustanowiły o. Zygmunta Majera OFM Conv. Zachętę Karola Wojtyły, Komitet Rektoratu i wierni próbowali realizować, przedkładając władzom państwowym kolejne pismo z prośbą o pozwolenie rozpoczęcia budowy w oparciu o plany z 1957 roku. Wydział do spraw wyznań uzależnił możliwość uzyskania pozwolenia od przygotowania nowego projektu świątyni. W tym celu do Pewli Ślemieńskiej przybył inżynier Politechniki Krakowskiej prof. Adam Komornicki, który zapoznając się z ukształtowaniem terenu wioski, wykonał plany nowego kościoła. Ponowna prośba przedłożona władzom państwowym nie uzyskała akceptacji. Pod nieobecność o. Zygmunta, który w pilnych sprawach udał się do Rzymu, sprawę budowy przejął o. Henryk Bobowski OFM Conv. Jednak kolejna próba, otrzymania od państwa zezwolenia na rozpoczęcie budowy świątyni, została odrzucona. Marzenia o murowanym kościele w wiosce oddaliły się na kilka kolejnych lat.
Z chwilą przybycia do Pewli Ślemieńskiej o. Antoniego Dudka OFM Conv, ziściła się nadzieja mieszkańców wioski i 22 października 1977 roku władze państwowe wyraziły zgodę na rozpoczęcie budowy świątyni. W czerwcu 1978 roku odbyło się poświęcenie placu pod kościół. Wydarzenie to upamiętnia wiersz Franciszka Wiewióry:

By ładniejszą przez to ona się stawała,
By pamiątka po nas na wieki została.
Więc z gorącym sercem bierzmy się do pracy,
A Pan Bóg na pewno błogosławić raczy.
Najświętsza Matusia – ta Niebieska Pani
Uprosi nam łaskę, bośmy Jej poddani.

Jesienią 1978 roku stanęły fundamenty i ściany kościoła, a 22 września następnego roku Biskup Stanisław Smoleński poświęcił i wmurował kamień węgielny, który do dzisiejszego dnia widnieje na frontowej ścianie świątyni. Wszystkimi pracami kierował Komitet Rektoratu z o. Antonim Dudkiem na czele. Parafianie żywo włączyli się w prace budowlane. Wierni, mimo trudnej sytuacji materialnej, wydatnie wspomagali budujący się kościół. Wszystkie prace czyniono z ofiarności i poświęcenia mieszkańców. Przy budowie każdego roboczego dnia pracowało kilkadziesiąt osób.
24 grudnia 1981 roku w nowej świątyni po raz pierwszy o godz. 24.00, została odprawiona Msza święta. Uroczysta Pasterka zgromadziła wszystkich mieszkańców wioski, którzy podziękowali Bogu za opiekę przy budowie kościoła. „Przeniesiono ze starej kaplicy ołtarz, tabernakulum z Najświętszym Sakramentem. W nocy, mimo stanu wojennego, władze zezwoliły na obchód tradycyjnej Pasterki. Wierni wypełnili kościół 14 po brzegi. Panuje atmosfera podniosła, poczucia szczęścia i zadowolenia” – przypomina ten dzień kronika parafialna.

POWSTANIE PARAFII

W lipcu 1982 roku rektorat w Pewli Ślemieńskiej został oddany kapłanom ze Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła. Przy przekazaniu duszpasterstwa obecni byli: Ekonom Prowincjalny Ojców Franciszkanów o. Marek Hałasiniec, Ekonom Generalny Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła ks. Stanisław Stachera, Rektor Wyższego Seminarium Księży Michalitów ks. Stanisław Morawski oraz Dziekan Dekanatu Żywiec-Sporysz ks. Zdzisław Dzidek. Po dokonaniu formalności i podpisaniu dokumentów wszyscy udali się do kościoła na nabożeństwo, w czasie którego Dziekan ks. Zdzisław Dzidek podziękował OO. Franciszkanom za dotychczasową posługę duszpasterską i gorliwą pracę, której rezultatem stał się wybudowany kościół. 25 lipca 1982 roku, w czasie każdej Mszy św. niedzielnej, zostało odczytane pismo o objęciu przez Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła rektoratu w Pewli Ślemieńskiej: „Zgodnie z decyzją Prowincji OO. Franciszkanów w Krakowie oraz Ks. Bpa Ordynariusza Franciszka Kardynała Macharskiego – arcybiskupa i metropolity krakowskiego, z dniem 28 lipca 1982 roku rektorat w Pewli Ślemieńskiej został przekazany Zgromadzeniu Świętego Michała Archanioła, którzy od tej chwili mają sprawować opiekę duszpasterską nad wiernymi rektoratu”.
Nowym duszpasterzem, pierwszym michalitą na terenie ziemi pewlańskiej, został mianowany ks. Tadeusz Stawiarski CSMA. „Przychodzę do Was z sercem otwartym. Zapewniano mnie o Waszej życzliwości dla kapłanów. Jesteście ludźmi głębokiej wiary, której odzwierciedleniem jest świątynia wzniesiona Waszymi rękami. Dzieło Wasze i poprzednika o. Antoniego Dudka poprowadzimy konsekwentnie naprzód, nie szczędząc sił dla Boga i Niepokalanej Królowej Polski” – mówił przy pierwszym spotkaniu nowy rektor.
Mając jednak na uwadze dobro duchowre wiernych, Kardynał Franciszek Macharski w porozumieniu z władzami Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła z dniem 1 września 1983 roku wydał dekret erygujący w Pewli Ślemieńskiej parafię pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Dekret odczytał Dziekan Dekanatu Żywiec-Sporysz ks. Zdzisław Dzidek. Pierwszym proboszczem nowej parafii został ówczesny duszpasterz rektoratu ks. Tadeusz Stawiarski. Dokonało się to dzięki staraniom Przełożonego Generalnego Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła ks. Aleksandra Ogrodnika. Od tego momentu szybkim pędem ruszyła nie tylko praca przy wykończeniu kościoła, ale również praca duszpasterska.
Z inicjatywy proboszcza parafii powstają grupy parafialne. Niezwykłą popularnością cieszyli się w tym czasie lektorzy i ministranci, których przybywało z dnia na dzień. W latach osiemdziesiątych Pewel Ślemieńska szczyciła się 120-osobową grupą lektorów i ministrantów. A wszystko za sprawą proboszcza, który nie szczędził sił i czasu dla dzieci i młodzieży. Ewenementem, na skalę całej Żywiecczyzny, było powstanie zespołu „Mikamiria”, który wpierw tworzyli ministranci. Zespół do dnia dzisiejszego wykonuje utwory religijne, upiększając liturgię w czasie najważniejszych świąt i uroczystości.
Ksiądz Stawiarski proboszczem w Pewli Ślemieńskiej był do chwili śmierci, która nastąpiła 27 lipca 1989 roku. Pierwszy proboszcz spoczywa na tutejszym cmentarzu.
Następcą ks. Stawiarskiego, dekretem Przełożonego Generalnego Zgromadzenia Świętego Michała Archanioła ks. Jana Chrapka, został mianowany ks. Józef Różycki CSMA. Za jego posługi duszpasterskiej w Pewli Ślemieńskiej została wybudowana nowa plebania. Stanęła ona w miejscu starego budynku tuż przy kościele parafialnym. Dzięki staraniom ks. Józefa Różyckiego została również wybudowana kaplica na cmentarzu komunalnym w Pewli Ślemieńskiej, w której na Uroczystość Wszystkich Świętych odprawiana jest Msza św. za zmarłych.

KAPŁANI PEŁNIĄCY POSŁUGĘ DUSZPASTERSKĄ W PEWLI ŚLEMIEŃSKIEJ:

OJCOWIE FRANCISZKANIE:

  1. o. Wincenty Paryna – pierwszy rektor
  2. o. Emilian Zierałko – rektor
  3. o. Bogdan Cisek – rektor
  4. o. Zygmunt Majger – rektor
  5. o. Antoni Dudek – rektor i budowniczy kościoła
  6. o. Pius Mik – katecheta
  7. o. Mieczysław Zabawa – katecheta
  8. o. Władysław Niemiec – katecheta
  9. o. Ferdynand Golanta – katecheta
  10. o. Faustyn Bogaczewicz – senior
  11. o. Henryk Bobowski – katecheta
  12. o. Stanisław Jarosz – katecheta
  13. o. Augustyn Bogaczewicz – katecheta

KSIĘŻA MICHALICI:

  1. ks. Tadeusz Stawiarski – pierwszy proboszcz (1982-1989)
  2. ks. Józef Różycki – proboszcz (1989-2000)
  3. ks. Andrzej Górnik – proboszcz (2000 – 2009)
  4. ks. Leszek Cioch – proboszcz (2009-2013)
  5. ks. Stanisław Słowiński (od 2013)
  6. ks. Jan Seremak – administrator
  7. ks. Stanisław Hędrzak – administrator
  8. ks. Waldemar Kopacz – katecheta
  9. ks. Stanisław Sekuła – katecheta
  10. ks. Józef Kmak – katecheta
  11. ks. Stanisław Partyka – katecheta
  12. ks. Jerzy Leśniewski – katecheta
  13. ks. Andrzej Wątroba – katecheta
  14. ks. Krzysztof Pelc – katecheta
  15. ks. Łukasz Kita – katecheta

ks. Rafał Szwajca CSMA

WYBRANE WYDARZENIA Z HISTORII REKTORATU I PARAFII

10 czerwca 1964 r. – wizytacja arcybiskupa Karola Wojtyły i bierzmowanie
Ks. Arcybiskup Karol Wojtyła przyjechał do Pewli ok. godz. 8.30 w towarzystwie prałata Czartoryskiego i księży z sąsiedztwa. Do bierzmowania przystąpiło 288 osób, dzieci szkolnych (od klasy IV), młodzieży i ludzi starszych.
Po południu ks. Arcybiskup spotkał się z dziatwą szkolną. Później odbyło się błogosławieństwo małżeństw. O godzinie 17.00 metropolita krakowski opuścił Pewel Ślemieńską udając się do Krzyżowej (Kronika parafii).

18 września 1983 r. – ogłoszenie dekretu erekcyjnego parafii
„Mając na uwadze dobro duchowe wiernych J.E. ks. kardynał Franciszek Macharski w porozumieniu z władzami Zgromadzenia św. Michała Archanioła z dniem 1 września 1983 roku wydaje dekret erygujący parafię pod wezwaniem NMP Królowej Polski, wydzielając ją z parafii św. Mikołaja w Rychwałdzie. Parafii nadaje się prawną kościelną osobowość” –(dekret erekcyjnym).
Dekret odczytał ks. dziekan Zdzisław Dzidek w obecności przedstawicieli Zgromadzenia św. Michała Archanioła ks. Dyrektora Stanisława Morawskiego oraz ks. Ekonoma Stanisława Stachery. Obecny był proboszcz parafii św. Mikołaja, jak również vice-dziekan ks. Władysław Fidelus (Kronika parafii). Pierwszym proboszczem parafii został ustanowiony ks. Tadeusz Stawiarski CSMA.

5 sierpnia 1986 r. – wizyta ks. arcybiskupa Ernesto Gallino z Watykanu
Do spotkania z ks. arcybiskupem Ernesto Gallino z Watykańskiego Sekretariatu Stanu przygotowywała się cała parafia długo i starannie. „od południa trwa świąteczna atmosfera – oczekiwanie. Cała trasa udekorowana kwiatami, zielenią oraz flagami narodowymi, Stolicy Apostolskiej oraz maryjnymi. Na trasie przygotowywano pięć bram powitalnych. Szósta przy kościele” (kronika parafialna). Dostojny Gość przybywa w towarzystwie O. Generała Jana Chrapka oraz byłego przełożonego generalnego ks. Aleksandra Ogrodnika. Wizyta trwała dwa dni.