Właściwa reakcja na przemoc - 14 czerwca

(Mt 5, 38-42) Jezus powiedział do swoich uczniów: "Słyszeliście, że powiedziano: «Oko za oko i ząb za ząb». A Ja wam powiadam: Nie stawiajcie oporu złemu. Lecz jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi. Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz. Zmusza cię kto, żeby iść z nim tysiąc kroków, idź dwa tysiące. Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie".

"Słyszeliście, że powiedziano: «Oko za oko i ząb za ząb».

Kodeks króla Hammurabiego, czyli pierwsze prawo, które cywilizowało Wschód powstał w 1792-1750 r. p.n.e..

Zawierał on 282 artykuły, prolog i epilog. Kodeks ten obowiązywał w czasach Jezusa.

Zasada «Oko za oko i ząb za ząb» uchodziła wówczas za duży postęp cywilizacyjny.

Zobowiązywała plemiona w wymierzaniu sprawiedliwości do zabijania tylko jednego człowieka, za zamordowanego niesprawiedliwie człowieka ze swojego plemienia.

Jak wiemy Niemcy faszystowskie pogwałciły nawet i tę zasadę mordując wielu ludzi  za jednego  i to nie Niemca, ale uciekiniera z Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego.

Przez wiele wieków uważano, że nic lepszego nie można było już zrobić, w sprawie zapanowania nad chęcią odwetu - nad prawo Hammurabiego

 

1.       Stop agresji.

Pan Jezus poszedł jednak dalej, ustanawiają nowe prawo wobec agresji względem drugiego człowieka. Powiedział:

„Nie stawiajcie oporu złemu”.

Co Jezus ma na myśli tworząc nową interpretację prawa?

Otóż, na agresję nie odpowiadajcie agresją, ale obroną.

Wojna obronna zawsze ma sens, ale przy przeważającej sile wroga, opór może doprowadzić do jeszcze większego rozlewu krwi.

Żydzi zapewne te słowa Jezusa odnosili do najazdu króla babilońskiego, Nabuchodonozora, na Jerozolimę za czasów króla Sedecjasza(597-586).

Wówczas nie posłuchali oni proroka Jeremiasza o poddaniu się i przejściu pod władzę innego monarchy. Jak wiemy była to kara Boża za politeizm monarchów Judei.

Konsekwencje tej decyzji znamy. Opór wojsk żydowskich spowodował całkowite zniszczenie Jerozolimy przez Nabuchodonozora wraz ze świątynią Salomona.

 

Dzisiaj w Ewangelii Pan Jezus naucza nas, by nie przeciwstawiać się złu stosując przemoc fizyczną, ponieważ ona powoduje  eskalację zła.

Co nie oznacza, że istnieje nadal możliwość psychologicznego lub moralnego oporu, biernego oporu. Przykładem dla nas może być tu Mahatma Gandhi, czy Marcin Luther King.

 

2.       Nadstawianie policzka.

„Lecz jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi.”

Dla Żyda uderzenie w prawy policzek zewnętrzną stroną dłoni było uważane za szczególnie uwłaczające.

Pamiętamy zapewne reakcje samego Jezusa w procesie przed Sanhedrynem, kiedy to został spoliczkowany przez jednego ze sług.

Jezus dał sobie wówczas prawo moralnej obrony, domagając się od sługi wyjaśnienia, jakim prawem to czyni, cyt.:

„Gdy to powiedział, jeden ze sług obok stojących spoliczkował Jezusa, mówiąc: «Tak odpowiadasz arcykapłanowi?»  Odrzekł mu Jezus: «Jeżeli źle powiedziałem, udowodnij, co było złego. A jeżeli dobrze, to dlaczego Mnie bijesz?» (J 18,22-23).

Jak widzimy, Pan Jezus przyjął tę zniewagę, bez prawa odwetu fizycznego.

 

3.       Iść o kilka kroków dalej niż musisz.

„Zmusza cię kto, żeby iść z nim tysiąc kroków, idź dwa tysiące. Daj temu, kto cię prosi, i nie odwracaj się od tego, kto chce pożyczyć od ciebie".

W Prawie rzymskim istniał taki zapis zobowiązujący Żydów do odprowadzenia rzymskiego garnizonu opuszczającego miasto czyniąc razem z nim tysiąc kroków.

Upokarzającą sprawą był fakt, że Żydzi musieli wówczas nosić broń najeźdźcy.

Nie musimy domyślać się, jak to Prawo potęgował nienawiść do okupanta.

Jezus, aby uchronić Żydów przed nienawiścią, mówi do nich coś na pierwszy rzut oka szokującego: „to nieś dwa tysiące”.

Co to oznacza?

Otóż pierwsze tysiąc kroków czynisz, jako niewolnik, ale następne tysiąc, jako człowiek wolny.

Nawet okupantowi można okazać miłość i wówczas ty jesteś panem tej sytuacji, a już nie ciemiężonym.

Jak widzimy, Jezus nie bał się podejmować trudnych problemów związanych z „prawem odwetu”, które do dzisiaj tak pielęgnowane jest przez Żydów, czy Palestyńczyków oraz Muzułmanów.

Głębokim pouczeniem i właściwą interpretacją słów Jezusa mogą być słowa św. Pawła:

„Nikomu złem za złe nie odpłacajcie.

Starajcie się dobrze czynić wobec wszystkich ludzi!

Jeżeli to jest możliwe, o ile to od was zależy, żyjcie w zgodzie ze wszystkimi ludźmi!

Umiłowani, nie wymierzajcie sami sobie sprawiedliwości, lecz pozostawcie to pomście [Bożej]!

Napisano bowiem: Do Mnie należy pomsta. Ja wymierzę zapłatę - mówi Pan - ale:

Jeżeli nieprzyjaciel twój cierpi głód - nakarm go.  Jeżeli pragnie - napój go!

Tak bowiem czyniąc, węgle żarzące zgromadzisz na jego głowę.

Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj!” (Rz 12, 17-20).

 

Modlitwa: Panie Jezu, zabierz mi z mojego myślenia i serca chęć odwetu wobec tych, którzy mnie nienawidzą. Prawo miłości nieprzyjaciół, niech  zwycięża nad moją agresją, wulgaryzmem czy gniewem. Spraw, abym mocą Twego Ducha pokonał pokusę chęci odwetu, a zło dobrem zwyciężał. Amen!

Inne artykuły autora

Spotkanie ze Zmartwychwstałym

Kerygmat apostolski

Od Emaus do Jerozolimy